กษัตริย์ของพม่า

            พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ หรือ ตะบินเฉว่ที (Tabinshwehti) มีพระนามว่า “มังตรา” เป็นโอรสของพระเจ้าตองอู มหาสิริไชยสุรี เดิมตามประวัติเล่าว่าในวันหนึ่งที่ฝนตกหนัก ทำนบกั้นสระหลวงพัง พระเจ้ามหาสิริไชยสุระเสด็จไปทรงควบคุมการกั้นทำนบ ทอดพระเนตรเห็นนางรามัญ บุตรีของงะนวยกง  มีรูปโฉมงดงาม จึงตรัสให้ส่งตัวมาเป็นมาเป็นนางสนม ต่อมาได้ประสูติราชโอรสในวันพุธแรม 1 ค่ำ เดือน 6 (พฤษภาคม) พ.ศ. 2059  จึงพระราชทานนามว่า “เจ้ามินตรา” (มังตรา)  ได้ครองราชย์สมบัติต่อจากพระราชบิดาเมื่ออายุ 16 ชันษา หลังจากพระบิดาสวรรคต ได้ราชาภิเษกทรงพระนามว่า “พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้” แปลว่า “ฉัตรสำคัญทำด้วยทอง”  บางทีเรียกว่า “พระเจ้าฝรั่งมังตรา หรือพระเจ้าหงสาลิ้นดำ”  แต่เดิมประทับที่ตองอู ต่อมาตีได้หงสาวดีของมอญจึงย้ายราชธานีมาอยู่หงสาวดี จึงเรียกกันว่า “พระเจ้าหงสาวดี เป็นพระองค์แรก

ภาพประกอบจากภาพยนตร์ สุริโยทัย

             ในปี 2081 พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ ได้ยกทัพมาตีเมืองเชียงกรานของไทย แต่สมเด็จพระไชยราชาธิราชเสด็จไปตีเอากลับคืนมาได้ ต่อมาในสมัยพระมหาจักรพรรดิ เมื่อพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้โปรดสุราเมามายอยู่เสมอคบหากับพวกโปรตุเกสหนุ่มๆ หลานของเยมส์สอเรซ จนสติฟั่นเฟือนไม่สามารถปกครองบ้านเมืองได้ ในที่สุดขึนนางเชื้อมอญผู้หนึ่ง ชื่อว่า “สมิงสอดวุต” (พม่าเรียกว่า “สมิงสอตุต”) เป็นอัครมหาอำมาตย์ว่าราชการกรมวังและเป็นทั้งพระพี่เลี้ยงของพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ด้วย ได้ออกอุบายทูลลวงให้เสด็จไปจับช้างเผือกในป่า แล้วช่วยกันจับปลงพระชนม์ ในวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 6 (พฤษภาคม) พ.ศ. 2093

            เป็นพระเจ้าหงสาวดีองค์ที่ 2 ในพงศาวดารมอญ พม่าเรียกว่า “พระเจ้าฝรั่งมังตรี” ชาวมอญเรียกว่า “ตะละพะเนียเธอเจาะ” แปลว่า พระเจ้าชนะสิบทิศ  ปัจจุบันเรียกว่า “บะยื่นเนาง์” หรือบะยิ่นเหน่าว์  เดิมมีชื่อว่า “จะเด็ด” เป็นบุตรของสิงคะสุ อาชีพทำตาล หมู่บ้านงะสะยอก กรุงพุกาม ต่อมาได้อพยพหนีภัยแล้งไปอยู่เมืองสองดวิงญี ในวันหนึ่งแม่ได้วางจะเด็ดไว้เพียงลำพัง มีงูใหญ่เลื้อยมารัดจะเด็ดไว้ แต่ไม่ทำอันตรายใดๆ แม่กลับมาเห็นตกใจวิ่งไปตามพ่อคือ สิงคะสุให้มาดู จนกระทั่งงูเลื้อยหายไปเอง

            สิงคะสุจึงพาจะเด็ดไปหาพระมหาเถระให้ช่วยทำนาย พระมหาเถระพิจารณาดูลักษณะดวงชะตาบอกว่า เป็นผู้มีบูญมาเกิด จึงแนะนำให้ไปอยู่กับพระอาจารย์ของพระเจ้าเมงกะยินโย หรือมหาสิริไชยสุระ ที่เมืองตองอู หลังจากนั้นไม่กี่วัน พระโอรสของพระเจ้าเมงกะยินโยก็ประสูติ มีชื่อว่า “มังตรา หรือตะเบ็งชะเวตี้”  ขุนวังต้องการหาแม่นมที่ดีถูกต้องตามลักษณะเข้าไปคัดเลือก พระมหาเถระซึ่งเป็นอาจารย์ของพระเจ้าตองอูก็ได้พาภรรยาของสิงคะสุเข้าไปถวายเป็นพระแม่นม จะเด็ดก็เลยได้ตามแม่เข้าไปอยู่ในวังด้วยตนเติบใหญ่ และรักใครได้เสียกับพระราชธิดาของพระอัครมเหสีองค์ก่อนที่ถึงแก่พิราลัยไปแล้ว พระเจ้าเมงกะยินโย ทรงทราบก็กริ้วมากแต่พระมหาเถระได้ขอพระราชทานโทษไว้ ต่อมาจะเด็ดได้เข้ารับราชการในกรงวัง มีความพากเพียบเอาใจใส่ในราชการจนได้เลื่อนตำแหน่งสูงขึ้นโดยลำดับ

ภาพประกอบจากภาพยนตร์ พระนเรศวร

             เมื่อพระเจ้าตะเบ็งชะเวนี้ขึ้นครองราชย์  จะเด็ดมีโอกาสออกสงครามทำความดีความชอบหลายครั้ง จนโปรดให้ดำรงตำแหน่งเป็น”บุเรงนอง” แปลว่า “พระเชษฐาธิราช”  (พี่ชายกษัตริย์) ในพระราชพงศาวดารพม่าเรียกว่า “บุเรงนองกะยอดินนรธา”  แปลว่า “พี่ชายกษัตริย์ผู้ดำรงตำแหน่งรัชทายาท คือเป็นมหาอุปราช”

            หลังจากพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้สวรรคต บรรดาหัวเมืองต่างๆ ทั้งพม่าและมอญต่างแข็งเมืองตั้งตัวเป็นอิสระกันหมด บุเรงนองจึงต้องหาพวกพ้องมาช่วยไปอาศัยอยู่ในเมืองตองอู (บ้านเกิด) รวบรวมกำลังพลได้มากขึ้นก็ยกไปตี ได้เมืองตองอู แปร หงสาวดี และเมาะตะมะ (มะตะบัน) แล้วทำพิธีราชาภิเษกเป็นพระเจ้าหงสาวดีในปี 2096  แต่งตั้ง “มังไชยสิงห์” โอรสองค์ใหญ่เป็นมหาอุปราชา

            เมื่อปราบหัวเมืองต่างๆ ได้หมดแล้ว  ก็ยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาอีก เมื่อปี 2106  เรียกว่า “สงครามช้างเผือก” ตรงกับแผ่นดินสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ฝ่ายไทยต้องยอมให้ช้างเผือกแก่พม่า 4 เชือก ยอมให้เอาตัวพระราเมศวร พระยาจักรี พระนเรศวร และพระยาสุนทรสงครามไปเป็นเชลย  ต้องส่งส่วยช้างปีละ 30 เชือก เงินปีละ 300 ชั่ง ในพงศาวดารพม่ากล่าวว่า ได้เชิญสมเด็จพระมหาจักรพรรดิไปหงสาวดีด้วย แต่ทางไทยกล่าวว่าพระองค์ทรงนวช และให้โอรสคือ พระมหินทร์ ขึ้นครองราชย์แทน  จากนั้นเป็นเวลา 4 ปี พระเจ้าบุเรงนองก็พยายามยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาอีกในปี 2111 โดยใช้พระยาจักรเป็นไส้ศึกกรุงศรีอยุธยาจึงเสียแก่พม่าเป็นครั้งแรกในปี 2112 เมื่อพระมหาจักรพรรดิสวรรคตแล้ว จึงให้พระมหาธรรมราชาขึ้นครองราชย์แทน  และจับพระมหินทร์ไปพม่า ตั้งแต่นั้นมาเป็นเวลา 13 ปี พระเจ้าบุเรงนองก้ไม่ได้ทำสงครามกับไทยเลย จนประชวรสิ้นพระชนม์ในปี 2124

         พม่าและไทย เป็นประเทศเพื่อนบ้านกัน  หากได้รู้ประวัติความเป็นมาของประเทศที่จะไปเที่ยว ไม่ว่าจะ เที่ยวพม่า เที่ยวลาว เที่ยวกัมพูชา คงจะเป็นการดีไม่น้อย หากเราได้ไปเที่ยวในสถานที่จริงๆ ที่มีอยู่ในประวัติศาสตร์นั้นๆ ด้วย

Cr. ขอบคุณข้อมูลจากคุณไพรัตน์  สูงกิจบูลย์